Περί ρουκέτας, νάρκης και τοιαύτων εκρηκτικών μηχανισμών

Το Νοέμβρη του 1964 εγώ βρισκόμουν ακόμη στο Βουκουρέστι. Είχα βάλει εμπρός τις ενέργειες για επαναπατρισμό και περίμενα. Κυριακή βράδυ 29, καν Δευτέρα πρωί, ακούσαμε από το ραδιόφωνο για την τραγωδία: 13 νεκροί, 75 τραυματίες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν η αδελφή του Καπετάν Νικηφόρου της ομάδας του ΕΛΑΣ, που πριν από είκοσι δύο χρόνια μαζί με αντάρτες του ΕΔΕΣ και βρετανούς σαμποτέρ είχαν ανατινάξει τη Γέφυρα με διαταγή του Ανώτατου Συμμαχικού Στρατηγείου Μέσης Ανατολής, και διακόψει τη μεταφορά γερμανικών ενισχύσεων στο μέτωπο της Βόρειας Αφρικής. Αμέσως είπαμε: Ωρολογιακή βόμβα, πρόκληση των γνωστών κύκλων της Δεξιάς και των ξένων πρακτόρων. Ποιοί είχαν βάλει το εκρηκτικό μηχάνημα στο γραφείο του Διοικητή της Ασφάλειας στη Θεσσαλονίκη κι εξαφανίστηκαν κρίσιμα έγγραφα της υπόθεσης Λαμπράκη; Ποιοί είχαν δολοφονήσει τον ίδιο το Λαμπράκη; Ποιοί είχαν τοποθετήσει παλαιότερα στο σπίτι του Κεμάλ Ατατούρκ και στο τζαμί της Θεσσαλονίκης τις βόμβες που προκάλεσαν τη σφαγή των Ρωμιών στην Κωνσταντινούπολη; Το πολιτικό έγκλημα ήταν το πιο πρόχειρο και το πιο αποτελεσματικό μέσο των φανατισμένων κύκλων της ανωμαλίας. Αφού ο Παπανδρέου είχε υιοθετήσει την αναμνηστική τελετή στο Γοργοπόταμο, στέλνοντας υπουργούς του να τον εκπροσωπήσουν, που έμμεσα σήμαινε αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και προσέγγιση του Κέντρου με την Αριστερά, έπρεπε να χυθεί αίμα, να προκληθεί σύγχυση και ν'ανακοπεί ο εκδημοκρατισμός της πολιτικής ζωής, να γυρίσουμε πίσω στο αντικομμουνιστικό Κράτος. Κι ακόμη: σε λίγες μέρες θα ερχόταν πάλι για συζήτηση στον ΟΗΕ το Κυπριακό' ένας Παπανδρέου αποδυναμωμένος εσωτερικά θα ήταν ό,τι ταίριαζε στα σχέδια των Αμερικάνων. Ύστερα ήρθαν τα φύλλα της Αυγής και διαβάσαμε τις λεπτομέρειες. Ανάμεσα στους νεκρούς ήταν κι άλλοι παλιοί μας γνώριμοι και γυναίκες και παιδάκια...
Διαβάσαμε και τα τρομερά ερωτήματα, που θα έπρεπε να μην τα αφήσουν αναπάντητα οι ανακρίσεις: Πώς βρέθηκε η αμερικάνικη νάρκη στο παλιό ναρκοπέδιο από τα χρόνια του εμφύλιου πολέμου, αφού η περιοχή είχε κυρηχτεί "καθαρισμένη" από το στρατό τόσο στα 1951 όσο και στα 1957; Στον ίδιο ακριβώς χώρο δεν είχαν μαζευτεί χιλιάδες άνθρωποι στα 1962 και στα 1963 για να γιορτάσουν την επέτειο του Γοργοπόταμου; Στο ίδιο μέρος δε γιορτάζουν οι κάτοικοι χρόνια τώρα την Πρωτομαγιά; Οι χωρικοί της περιοχής και οι τσοπάνηδες δεν περνούν κάθε τόσο από το μικρό πλάτωμα της έκρηξης, όπου έχουν σχηματιστεί και μικρά μονοπάτια; Χιλιάδες γιδοπρόβατα δεν πέρασαν από το ίδιο μέρος αυτά τα χρόνια; Εδώ δεν έγιναν τα έργα για την ανοικοδόμηση της γέφυρας και της σιδηροδρομικής γραμμής; Κι όταν μαθεύτηκε πως θα ερχόταν κυβερνητική αντιπροσωπεία, δεν έστειλε ο δήμος της Λαμίας συνεργεία, και με την εποπτεία ανώτερου αξιωματικού του στρατού έκαναν "διαμόρφωση" και "εκκαθάριση" του χώρου της τελετής, και μάλιστα με τη βοήθεια μιας μπουλντόζας, που σταμάτησε λίγο πιο μπρός από τη θέση της νάρκης;

(απόσπασμα από) Στρατής Τσίρκας, 'Η Χαμένη Άνοιξη'